Ślad z roku 1921 – Mazury
Z podziemnymi skarbami Złotych Gór w okolicach Nidzicy na Mazurach wiąże się wiele legend i podań przekazywanych sobie od wieków w mazurskich pokoleniach. Towarzyszą im od zawsze dziecięca baśniowość oraz ciekawość i przygoda prawdziwych poszukiwaczy ukrytych bogactw – tak tutejszych Mazurów, jak i przygodnych śmiałków. Tajemniczy skarb wabi i urzeka od wieków.
Jednak w roku 1921 pewien robotnik leśny o nazwisku Brattka, pochodzący z niedalekiej wsi Jablonken (Jabłonki), nadał tym przekazom nowe znaczenie. Głosił on otóż publicznie, że każdej nocy razem z anielskimi zjawami udaje się w głąb Złotych Gór do ukrytych tam ziemnych skarbów. A czyni to po to, by znając ogromną ich wartość, za instrukcją duchów, przekonać i poderwać tutejszych ludzi do czynu wydobycia „zaklętych bogactw” na powierzchnię. Kluczem do pozyskania skarbów ma być modlitwa i pieśń nabożna w języku Mazurów (staropolskim). Brattka podejmuje się misji „trybuna ludowego”. Mazurzy tłumnie przybywają do Złotych Gór, gdzie koczując na wzgórzach przez wiele miesięcy modlą się i śpiewają pieśni z Kancjonałów – a wszystko po to, by wyrwać z podziemi ukryte i strzeżone przez demona kosztowności.

Ślad z roku 1941 – KL Auschwitz
Personel strażniczy SS w  obozie koncentracyjnym Auschwitz składał się z osób wykonujących w życiu cywilnym wiele nietypowych zawodów – między innymi pracując naukowo, prowadząc badania. Niektórzy z nich, wstępując ochotniczo w szeregi Waffen SS-Totenkopfverbände – oddziałów wartowniczych w obozach koncentracyjnych – posiadali już wysokie tytuły naukowe. Najbardziej znane są sylwetki
„naukowców” w białych fartuchach, zbrodniarzy eksperymentujących na więźniach Auschwitz – dr Josefa Mengele, prof. dr Carla Clauberga, prof. dr Johann Paula Kremera… Ale byli tu także inni naukowcy.
Wśród nich zoolog (wybitny ornitolog), a zarazem dr filozofii. Za zgodą władz III Rzeszy i komendanta obozu Rudolfa Hößa, prócz służby wartowniczej w okolicy tzw. żwirowiska – katowni obozowej – zajmował się badaniami naukowymi z zakresu ornitologii i przyrody, tak w obozie, jak i w jego najbliższej okolicy. Opublikował on nawet swoje badania w pracy p.t. Die Vogelwelt von Auschwitz (Życie ptaków w Auschwitz).

Ślad pojęciowy
Realizm magiczny – nazwa tendencji estetycznej powstałej w latach 20 w Niemczech, w której elementy magiczne stanowią naturalny element rzeczywistości. Charakteryzuje się ona nawiązywaniem do mitów, legend i przekazów ludowych w zestawieniu z fizycznym obrazem świata. Ten kierunek, obecny początkowo w sztuce i literaturze, w latach 30 XX wieku stał się żywo widoczny w życiu publicznym – jako jeden z elementów politycznych i ideologicznych rodzących się podówczas systemów totalitarnych. Przede wszystkim w niemieckiej rzeczywistości doby hitleryzmu.

Ślady współczesne
Majnegóry leżą obok Złotych Gór.
W Majnegórach rośnie ziele o korzeniu podobnym do marchwi.
Kto go spróbuje błądzi na wieki pośród kniei tych gór Błędnych.
Ptaki patrzą na nas.